DEMANS HAKKINDA
DEMANS HASTALIĞI
Demans Hastalığı Nedir?
Demans; hafızayı, düşünmeyi ve sosyal becerileri etkileyen bir grup semptomu tanımlar. Demans tek bir hastalık değildir. Aksine birçok türü vardır. En sık gözlenen türü olan Alzheimer demansı bütün demansların yaklaşık %60 ila %80’inden sorumludur.
Demans Belirtileri?
- İş performansının bozulması
- Hafıza kaybı ve unutkanlık.
- Sözel tekrarlar.
- Konsantrasyon ve organizasyon bozukluğu.
- Kompleks işler ve problem çözümünde zorluk.
- Araba kullanmada zorluk.
Demans Evreleri Nelerdir?
- Evre bilişsel bozukluk yoktur.
Kulağa acayip gelebilir ancak ölçeğin en düşük demans evreleri durumda normal zihinsel işlev söz konusudur ya da bilişsel bozukluk yoktur. Demans, hafıza kaybı, davranışsal problemler veya diğer değişimleri gösteren işaret veya belirtiler demans başlangıcıyla ilişkilendirilmez.
- EVRE: Çok Hafif Bilişsel Bozukluk
Anahtarlarımı nereye koydum? O adamın adı neydi? Alzheimer Araştırma Vakfı Fisher Merkezi’ne göre 65 yaş üzeri nüfusun en azından yarısı yaş kaynaklı unutkanlık yaşadığını bildirmektedir. Hasta bakıcı veya tıbbi görevliler bu gibi hafif bozuklukları fark edemeyebilir ve demans ölçeğin evrelerinden olmasına rağmen gerçek bir demans evreleri olarak değerlendirilemeyebilir.
- EVRE: Hafif Bilişsel Bozukluk
Hafıza ve bilişsel problemler kişinin çevresi tıbbi personeller tarafından fark edilmeye başladığı gibi, daha düzenli olmaya da başladığında, o kişinin hafif bilişsel bozukluluk yaşadığı söylenebilir. Bu evre çok önemlidir demansın gelecekte daha şiddetli evrelerinin yaşanacağının habercisidir. hastanın yaşadığı stresi azaltmak için bu evrenin belirtileri fark edilmelidir.
HBB genelde günlük işlevselliğe önemli bir etkide bulunmasa da bazı yaygın belirtiler içerir. Bunlar:
- İş performansının bozulması
- Hafıza kaybı ve unutkanlık
- Sözel tekrarlar
- Konsantrasyon ve organizasyon bozukluğu
- Kompleks işler ve problem çözümünde zorluk
- Araba kullanmada zorluk
- EVRE: Orta Derece Bilişsel Bozukluk
Bu noktada kişide demans evreleri veya Alzheimer hastalığının erken evresini gösteren görünür bilişsel bozukluklara sahiptir. Yukarıda belirtilen semptomların kötüleşmesinin yanı sıra, hasta bakıcılar aşağıdaki belirtilere de dikkat etmelidir:
- Sosyal geri çekilme
- Karamsarlık, huysuzluk
- Yanıt vermeme
- Zihinsel keskinlikte azalma
- Rutin işlerde zorlanma
- Belirtileri reddetme
- EVRE: Orta Derece Şiddetli Bilişsel Bozukluk
Bu evrede kişi artık günlük aktivitelerini yapmayı unutur. Yemek yeme, giyinme, duş alma gibi günlük ihtiyaçlarını karşılamakta destek alması gerektiği zaman gelir.
- Kişisel detaylar ve güncel olaylar da dahil olmak üzere belirgin hafıza kaybı
- Karıştırma ve unutkanlık
- Zihinsel keskinlikte ve problem çözmede daha fazla azalma
- EVRE:Şiddetli Bilişsel Bozukluk
Bu evre giyinme, yemek yeme, tuvaleti kullanma ve diğer kişisel bakım gibi günlük aktivitelerin gerçekleştirilmesine yardımcı olmak için bir bakıcının desteğini alması gerekir. Daha ileri düzey semptomlar arasında uyumada zorluk, idrarını tutamama, paranoya veya hayal görme gibi değişimler, anksiyete, belirgin hafıza kaybı ve çevresindekileri tanıyamama vardır.
- EVRE: Çok Şiddetli Bilişsel Bozukluk
Bu evrede hastalar kendilerine bakamaz, iletişim ve motor bozuklukları yaşarlar.yardım almadan konuşma, yürüme, gülümseme gibi yeteneklerini kaybederler.
Demans Testi
DEMANS TANISI NASIL KONUR? Nörolojik muayene, nöropsikolojik testler, biyokimya testleri, nörogörüntüleme yöntemleri (BT MR), gerekirse EEG ve Lomber fonksiyon testleri ile tanı konur. Alzheimer hastalığında hastalık vakalarının sadece % 2-3’ü kabul
Demans Tedavi edilir mi?
İlerleyici demans türlerinin çoğu kesin tedavi edilemez. Ama destek tedavilerle belirtiler ve semptomlar yönetilebilir. Hastalığın hızlı ilerlemesine izin verilmez.
Demans tedavi Yöntemleri
İlerleyici demans türlerinin çoğu kesin tedavi edilemez. Ama destek tedavilerle belirtiler ve semptomlar yönetilebilir.
Demans Tedavisinde Kullanılan İlaçlar
Demans tedavisinde “Food and Drug Administration” (FDA) onayı alan ilaçlar, kolinesteraz inhibitörleri: Takrin ve donepezil (hafif – orta AH ), rivastigmin (hafif-orta AH ve Parkinson hastalığı) ve glutamat reseptör blokörü Memantin (orta – şiddetli AH) dir.
Demans hastaları ne zaman ölür?
Belirgin davranış problemleri olur. Tanı konulduktan sonra ortalama yaşam süresi 4-10 yıldır. Bazen bu 1-20 yıl da olabilir.
Demans ilerlemesi durdurulabilir mi?
İlerlemesi durdurulabilir, ama henüz kesin bir tedavisi mümkün değildir.
Demans geçer mi?
İlerleyici demans türlerinin çoğu kesin tedavi edilemez. Ama destek tedavilerle belirtiler ve semptomlar yönetilebilir. Kolinesteraz inhibatörleri, memantin gibi ilaçlarla hastalığın seyrinin durdurulması hedeflenerek bulgularda geçici düzelme sağlanabilir.
Demans hastalığına ne iyi gelir?
Vitamin C ve vitamin E’nin demansın tedavisi ve hastalığı önlemede faydalı olduğu kanıtlanmıştır. Ayçiçeği, kuşkonmaz, yeşil yapraklı bitkiler vitamin E yönünden zenginken; turunçgiller, taneli meyveler (üzüm, böğürtlen gibi) ve birçok sebze de vitamin C yönünden zengindir.
Demans hastası evde bakılır mı?
İlk evresinde evde bakılabilir ama ilerleyen evrelerde kesin olarak uzman yardımı alınmalıdır.
Demans hastaları nasıl sakinleştirilir?
-Hasta bakım vereni suçladığında hemen tepki verilmemelidir.
-Hastayı ikna etmeye, inandırmaya çalışmayın. …
-Hastaya nazikçe dokunun ya da sakin bir ses tonuyla konuşarak onu sakinleştirmeye çalışın. …
Demans hastaları insana zarar verir mi?
Uzmanlar “saldırganlık genelde saf korkudan gelir” şeklinde yorumlar. Demansa sahip kişiler çaresizlik ve korku hislerine cevaben vurma, tekmeleme veya ısırmaya daha çok yatkındır.
Demans hastaları ağrı hisseder mi?
Evet ağrıları hissederler.
Demans hastalığının son evresi ne kadar sürer?
Hastalar zaman içerisinde erken evreden ileri evreye ilerlerler. Evreler arası geçiş süreleri hastadan hastaya farklılık göstermekle birlikte ortalama 2-5 yıldır.
Demans hastaları yalnız kalabilir mi?
Hastaların 5 dakika bile yalnız bırakılmaması gerekiyor. Dışarı çıkarken mutlaka yanında birisinin bulunması lazım. Ayrıca bu hastaların kaldığı yerlerin pencere ve balkonlarına da korkuluklar yapılması önemli.
Demans hastalığı ne kadar sürede ilerler?
Demans hastaları genel olarak erken, orta ve ileri olmak üzere üç evreye ayrılır. Hastalar zaman içerisinde erken evreden ileri evreye ilerlerler. Evreler arası geçiş süreleri hastadan hastaya farklılık göstermekle birlikte ortalama 2-5 yıldır.
Demans hastaları ne kadar yaşar?
Belirgin davranış problemleri olur. Tanı konulduktan sonra ortalama yaşam süresi 4-10 yıldır. Bazen bu 1-20 yıl da olabilir.
Demans hastalarının ölümü nasıl olur?
Hastalarında en sık rastlanan ölüm sebebi aspirasyon pnömonisidir ve felce neden olabilmektedir. Bu durum hasta, çiğneme ve yutkunma yetisini kaybettiğinde yiyeceği soluk alırken içine çekmesi sonucunda yaşanır. Soluk borusuyla vücuda giren yiyecek veya içecek akciğerlere yerleşir.
Alzheimer Hastasını gece uyuması için ne yapmalı?
Gündüz uyumaları engellenmelidir. Bunun içinde gün içindeki aktivitelere katılımı sağlanmalıdır.
Demans hastalığının son evresi ne kadar sürer?
Hastalar zaman içerisinde erken evreden ileri evreye ilerlerler. Evreler arası geçiş süreleri hastadan hastaya farklılık göstermekle birlikte ortalama 2-5 yıldır
Demans hasta yakınlarına öneriler
- Günlük rutinleri olabildiğince sabit tutun,
- Eğer hasta dolaşıyorsa kapı ve bahçe kapılarını kapatınız,
- İçinde kimyasal zehirli ilaçlar olan dolapları kilitleyin,
- Terapiye gidin,
- Eğitici aktivitelere katılın,
- Ocağın gaz ve elektrik bağlantılarını kapalı tutunuz.
Demans hasta yakınların sosyal hakları
Demans hastasına nerede bakmalı
Proffesyonel bakıcı ve hastaların kendinlerine çok iyi bakılabildiği bakımevleri, huzurevleri gibi yerler.
Huzurevi Bakım Merkezlerinde Demans Hastalarına Nasıl Bakılır?
Yedi gün yirmi dört saat hemşirelik hizmetlerinin verildiği huzurevleri yakınınızın tüm sağlık ihtiyaçlarının karşılanması için ideal bir merkez olacaktır. Demans tanılı hastalara ayrıca ilgi gösterilen bu merkezlerde yakınınızın bakımı en iyi şekilde karşılanacaktır.
Demans hastaları için neler yapılabilir?
- Protein ve demir zengini yiyecekler tüketin. …
- Kısa ve sık molalar verin. Bulunduğunuz yerden kalkıp birkaç dakika dolanmak sizi canlandıracaktır. …
- Fiziksel aktivitelerinizi kısıtlayın. …
- Egzersizleri rutinleştirin. …
- Yatağa erken gidin.
Demans hastaları ne hisseder?
Demans hastalığında kişiler ağrıyı hisseder, ancak bu ağrıların yorumlanması ve değerlendirilmesi farklılık gösterebilir.
Demans olan kişiye nasıl davranılmalı?
- Hastalarla normal hızınızdan daha yavaş konuşun,
- Konuşan kişi sayısını azaltın,
- Biraz daha yüksek sesle sesinizi tizleştirmeden konuşun,
- Konuşma tonunuza ve tavrınıza dikkat edin,
- Basit kelimeler kullanın,
- Hastaya çocuk gibi davranmayın,
- Sık sık mekan değiştirmekten kaçının.